مبلمان شهری

مبلمان شهری چیست؟

مجموعه اجزایی که در فضاهای شهری چیده می شوند و به استفاده عموم جهت رفع نیازهای زیست محیطی می رسند و منظر و هویت شهری را، تحت شعاع قرار می دهد، مبلمان شهری گویند. نقش اصلی مبلمان شهری در سطح خیابان ها و فضاهای شهری ایجاد مکانهایی است که زبان ناطق هویت انسان و منظر شهری مطلوب، باشد. دكتر {سید امیر منصوری} استاد دانشگاه تهران، صاحبنظر در حوزه شهرسازی و مسئول بخش معماری منظر دانشگاه تهران در این باره میگوید: «مبلمان شهری مثل هر عنصر دیگری در سیمای شهر تاثیرگذار است و باید در این حوزه با طراحی و برنامه ریزیهای دقیق، متناسب با فرهنگ و آداب و رسوم مردم حركت كرد.

تاریخچه مبلمان شهری در ایران :

شکل اولیه بعضی از عناصر و مبلمان شهری مانند انواع آب نماها در زمان هخامنشی ، لوح های سنگی ، تندیس های سنگی پادشاهان و غیره ، نمایان گر قدمت طولانی مبلمان شهری در ایران است. به عنوان مثال ، چند هزار سال قبل در زمان دولت مادها ، سنگ نوشته هایی (همچون تابلو های اطلاع رسانی امروزی) در میدان مرکزی شهر هگمتانه نصب می شدند، تا قوانین و دستورات شهری مورد نظر دولت را به اطلاع عموم برسانند. همچنین وجود انواع تندیس های سنگی ، گلدان ها و انواع آب نماها در زمان هخامنشیان ، نمایان گر قدمت طولانی مبلمان شهری در ایران است. بر اساس برخی نظرات و شواهد تاریخی ، به کارگیری آب به صورت فواره و استفاده از انواع طرح ها در این زمینه ، نخستین بار در ایران باستان به اجرا در آمده و سپس کشورهای دیگر از آن الگو گرفته اند. در دوران بعد از اسلام نیز هر زمان که حکومت مقتدری بر سر کار بوده ، تجلی اقتدار آن در شکوه شهرها به نمایش در آمده است. حکومت صفویه با تکیه بر مفاهیم عرفانی از سویی و تکیه بر تعابیر و تفاسیر شریعت از نقطه نظر مذهب شیعه از سویی دیگر ، توانست پایگاه اجتماعی گسترده ای را در پهنه ای وسیع به دست آورد. بدین سان توانست متمرکز ترین دولت ایرانی دوره اسلامی را بعد از دولت ساسانی شکل دهد. دولت صفوی بنا به سنت های کهن ، سازمان دهی ، راه اندازی و ایجاد تأسیسات و تجهیزات زیر ساختی را بر عهده گرفت. به عنوان مثال در معماری دوران صفویه ، همواره در خانه های ایرانی ، الگوی سکوی بیرون از خانه ، در کوچه و خیابان دیده می شود که عابران پیاده از آن استفاده می کردند. بدین ترتیب هر خانه سکوی اختصاصی برای نشستن داشت که در آن جا به فضای عمومی خیابان نظر می کرد ، بدون اینکه حریم خصوصی خانه مورد تعرض قرار گیرد و نحوه زنده شدن معابر با این سکوها تنظیم می شد. مبلمان شهری عام المنفعه چون خورها (به همراه پایه هایشان) و سنگ آب ها در فضاهای جمعی شهرهای ایران نیز به عنوان مبلمانی جدا نشدنی از فضای شهر مورد استفاده عموم بودند. بعضی از این عناصر هم ریشه در باورهای مذهبی مردم داشته است، سقاخانه هایی که در تمام نقاط شهر دیده می شدند ، از این قبیل هستند.

انواع مبلمان شهری :

مبلمان شهری خود انواع مختلفی دارد که هر کدام، از حیطه طراحی شهری، در راستای هویت شهر و سیمای آن گام بر می دارد و آینه ای از فرهنگ شهر است، که از انواع این مبلمان می توان به صندلی ها و نیمکت ها، ایستگاه اتوبوس، سطل های زباله، بیلبوردها و تابلوهای آگهی، نمادهای شهری و… اشاره کرد که خصوصیات منحصر به فرد هر کدام از این مبلمان ها نیز از اهمیت خاصی برخوردار است، چراکه با طراحی درست و مناسب هر کدام از آنها با توجه به خصوصیات و نحوه مکان یابی مناسب، می توانند در جهت تأمین نیاز شهروندان و القای هویت آنها نقش مؤثری را ایفا کنند